ROZWÓJ DECYZYJNOŚCI – WSKAZÓWKI DLA TRENERA
W dzisiejszych czasach życie dziecka w znacznym stopniu zdominowane jest przez osoby dorosłe.
W dzisiejszych czasach życie dziecka w znacznym stopniu zdominowane jest przez osoby dorosłe. Dzieci mają często zaplanowany cały tydzień od rana do wieczora. Biorąc pod uwagę fakt, że w zasadzie wszystkie zajęcia prowadzone są przez osoby dorosłe, dziecko zostaje z automatu zamknięte w schematach, tym samym zaburzony zostaje jego proces decyzyjny oraz zabijana jest kreatywność.
Powtarzana często zasada, iż najlepsi nauczycieli i trenerzy nie postrzegają procesu nauczania jako forma przekazywania informacji, a jako „odsłanianie dróg” do nauki, w pełni sprawdza się w piłce nożnej.
Jeżeli nie pozwala się zawodnikom popełniać błędów oraz próbować nowych rozwiązań – mówiąc im ciągle co i jak mają robić – jak możemy oczekiwać, że rozwiną swój piłkarski instynkt potrzebny im do podejmowania decyzji w ułamku sekundy?
„Grasz 11 na 11, co daje miliardy możliwych rozwiązań. I żadna sytuacja nie jest dokładnie taka sama, jak poprzednia, więc zawodnicy muszą ciągle podejmować decyzje, czytać grę i wykonywać zadania. Żaden trener na świecie nie jest w stanie przygotować odpowiedniego rozwiązania na każdą sekundę meczu. To zawodnik musi sam decydować, gdy znajduje się na murawie.”
Co zatem zrobić i jak prowadzić trening, aby stworzyć młodym zawodnikom optymalne warunki do rozwoju? Przedstawiamy kilka wskazówek.
- PODCHODŹ DO KAŻDEGO ZAWODNIKA INDYWIDUALNIE
Każde dziecko jest inne. Trenerzy i rodzice muszą być świadomi, że wszystkie dzieci uczą się w nieco inny sposób, w zależności od ich osobowości i wieku. Nie ma złotej recepty na nauczanie. Różni zawodnicy będą potrzebować różnych bodźców treningowych, by rozwijać te same aspekty gry. Podczas, gdy jedni mogą mieć wysokie umiejętności indywidualne, lecz małą świadomość taktyczną, drudzy mogą charakteryzować się małymi umiejętnościami, ale dużą świadomością. Dlatego jako trenerzy musimy indywidualnie zdiagnozować poziom zawodników, a nie starać się układać jeden program wszystkim.
- SPRAW, BY ZAWODNIK STAŁ SIĘ NAUCZYCIELEM
Nowe badania dotyczące nauczania, pokazują jak ważne jest pozostawienie nauki w rękach samego ucznia. Zawodnik musi przede wszystkim zrozumieć nauczaną czynność. Zamiast monologu z naszej strony i długich omówień, zachęcajmy zawodników do dyskusji i refleksji. Zawodnik, który czuje, że jest zaangażowany w proces treningowy, jest znacznie bardziej zmotywowany, a tym samych chętniej podejmuje samodzielne decyzje.
- KREUJ TECHNIKĘ Z PERCEPCJĄ DECYZYJNĄ
Piłka nożna nie jest oparta na samej technice, lecz na umiejętnościach. Zastosowanie umiejętności wymaga dużej świadomości czasu i przestrzeni, która przygotowuje zawodników do podejmowania następujących po sobie szybkich decyzji i działań. Trening powinien ściśle przypominać rzeczywiste sytuacje meczowe, tym samym przy kształtowaniu techniki wymuśmy u zawodników percepcję, która decyduje o dalszymprzebiegu ćwiczenia. Często stosowane elementy percepcji w ćwiczeniach nie są powiązane z podjęciem decyzji, co automatycznie nie przekłada się na poprawę gry zawodnika,
- STOSUJ JAK NAJWIĘCEJ MAŁYCH GIER
Małe gry powinny być zawsze powiązane z głównym celem treningu, ale również powinny być głównym środkiem nauczania (nie tylko stosowanym na końcu treningu!!).
Mała przestrzeń i krótki czas na decyzje powodują, że zawodnicy nieustannie muszą dokonywać prawidłowych wyborów, które mają wpływ na postęp zawodników. To powoduje, że małe gry powinny stanowić podstawę jednostki treningowej! Niestety wielu trenerów w treningu oddziela czas na naukę i czas na grę, nie widząc ich ścisłego powiązania. Często robią to też młodzi zawodnicy.
- DAJ ZAWODNIKOM GRAĆ!!!
Chcemy, by nasi zawodnicy byli kreatywni i zdolni do podejmowania samodzielnych decyzji. Nie dojdzie do tego, jeżeli wszystko będzie sztywno zapakowane w schemat, a trener zza linii bocznej będzie ciągle zawodników instruował, zabierając im możliwość podejmowania decyzji czy nauki poprzez popełnianie błędów. Stosujmy często gry uliczne: ŻADNEJ INGERENCJI DOROSŁEGO – ZERO SCHEMATÓW!
- STWÓRZ POZYTYWNĄ ATMOSFERĘ
Twój trening nie jest dla Ciebie, tylko dla Twoich zawodników! Spraw, by w centrum uwagi byli twoi zawodnicy. Pamiętaj o tym, że lęk jest największym wrogiem kreatywności i decyzyjności!! Stwórz zawodnikom warunki bezpieczne i bezstresowe.
- BUDUJ ŚWIADOMOŚĆ ZAWODNIKÓW
Nie zatrzymuj akcji po pierwszym błędzie! Daj możliwość zawodnikowi popełnienia błędu, przeanalizowania go i samodzielnej próby rozwiązania problemu. Zdolność samodzielnego pokonywania trudności buduje u zawodników pewność siebie, która jest niezbędna w podejmowaniu ryzykownych, a tym samym korzystnych decyzji podczas meczu. Pamiętajmy, o tym, że jeśli nie pozwalamy zawodnikom popełniać błędów, mówiąc im ciągle co mają robić, to nie ukształtujemy u nich inteligencji piłkarskiej i kreatywności, która jest niezbędna w profesjonalnej piłce nożnej do podejmowania decyzji boiskowych, niejednokrotnie w ułamkach sekund.
- ODPOWIEDNIO FORMUŁUJ ZADANIA
Stawiaj zadania otwarte, stosuj ćwiczenia z możliwością wyboru kilku rozwiązań. W ćwiczeniach czy grach definiuj różne opcje wyboru: bezpieczne i ryzykowne, mniej i bardziej korzystne. Różnorodność zadań w trakcie ćwiczeń i gier rozwija u zawodników wysoki poziom antycypacji, który pomaga podejmować właściwe decyzje podczas gry.
- ODPOWIEDNIO KOMUNIKUJ SIĘ Z ZAWODNIKAMI
Komunikacja to podstawowe narzędzie w pracy trenera, które pozwala nie tylko przekazywać informacje, budować relacje z grupą, ale również ma wpływ na proces usamodzielniania zawodników. Pamiętaj, aby odpowiednio dopasować komunikację do grupy i do każdego z zawodników, zarządzaj pochwałami i konstruktywną krytyką, unikaj ogólników i sloganów. Zwracaj uwagę na spójność komunikatu z postawą. I jeszcze jedno, wyrzuć ze swojego słownika słowo PROBLEM zamieniając je na WYZWANIE!!
10. EDUKUJ RODZICÓW
Możesz mieć najlepszy program szkolenia, niesamowicie uzdolnionych zawodników, świetny sprzęt treningowy czy dostęp do najlepszych boisk, ale jeśli pozwolisz Rodzicom na sterowanie swoimi dziećmi podczas treningów czy meczów, to zapomnij o rozwinięciu u nich decyzyjności.
Mariusz Paszkowski – Laboratorium Futbolu
POZNAJ Football Lab
