Jak rozwijać potencjał młodego zawodnika?
W jaki sposób rozwijać potencjał? Na jakie elementy zarówno trenerzy jak i rodzice powinni zwrócić uwagę?
Podstawą pracy z młodym sportowcem powinno być budowanie świadomości. Sport jest nierozerwalnie związany z emocjami. Ciężkie treningi każdego dnia i odpowiednie przygotowanie pod względem techniczno-taktycznym czasami nie wystarczają, żeby móc stwierdzić, że dany zawodnik posiada już wszystkie niezbędne umiejętności do radzenia sobie z trudnościami podczas meczu/startu w zawodach. Świadomość dotycząca elementów wymagających poprawy oraz podkreślanie nabytych już umiejętności stanowią podstawę rozwoju i osiągania mistrzostwa sportowego.
Innym elementem, na który warto zwrócić uwagę to budowanie odpowiedniego nastawienia zawodnika do treningów i zawodów. Zawodnik powinen mieć odpowiednie nastawienie polegające na braniu odpowiedzialności za swoje zaangażowanie w trening oraz wypracowaniu podejścia umożliwiającego przełożenie treningu na mecz
Otwartość na podejmowanie kolejnych prób, jeśli zawiodły poprzednie, jest niezbędną cechą zarówno podczas pracy nad sferą mentalną, jak i fizyczną. Z otwartością wiąże się upór w dążeniu do celu, tak, aby kolejne próby jego osiągnięcia były traktowane informacyjnie, jako doświadczenie, a nie emocjonalnie. Otwartość to również umiejętność przyjmowania uwag, zarówno krytycznych, jak i wzmacniających.
Kolejnym elementem, o który warto zadbać jest cierpliwość. Żyjemy w czasach, gdzie większość rzeczy chcemy osiągnąć szybko i bez wysiłku. Często stoi to w pewnej sprzeczności z ideą efektywnego, długofalowego treningu. Osiąganie celu często nie zależy tylko od częstotliwości wykonywanych powtórzeń, ale też od ich jakości. Staramy się w pewnych aspektach być podobni do innych, ale to, co jest skuteczne u jednego zawodnika, u innego może nie przynosić efektów. Dlatego każdy sportowiec musi wypracować swój własny system podejścia do trudnej sytuacji, być zmotywowanym i zdeterminowanym do pracy nad swoją sobą. Praca ta, podobnie jak trening fizyczny, często przynosi efekty dopiero w dłuższej perspektywie czasu.
Mówiąc o kompletnym rozwoju młodego zawodnika myślimy przede wszystkim o pracy w czterech sferach: technicznej, taktycznej, motorycznej i mentalnej. Skupienie uwagi na każdym z wymienionych elementów zapewnia stabilność zawodnikowi i pozwala harmonijnie się rozwijać. Musimy pamiętać o tym, że te cztery sfery są ze sobą nierozerwalnie połączone, a co za tym idzie, osłabienie jednej sfery powoduje obniżenie kolejnych.
Możemy to wytłumaczyć na prostym przykładzie: zawodnik, który jest słabo przygotowany motorycznie szybciej odczuwa zmęczenie podczas meczu, zmęczenie obniża poziom techniczny zawodnika, powoduje problemy z koncentracją, czy percepcją, więc z automatu decyzyjność zawodnika jest na niskim poziomie. W zasadzie każdy element możemy w podobny sposób rozłożyć na czynniki pierwsze. Dlatego tak ważne w naszej pracy jest właśnie kompleksowe podejście.
Musimy również pamiętać, że uprawianie sportu rozwija nie tylko te 4 sfery, ale również buduje charakter młodego człowieka, przygotowuje go do dorosłego życia, rozwija świadomość, sumienność, pracowitość. Na to również, a może przede wszystkim, powinniśmy zwrócić uwagę podczas procesu kształcenia młodych zawodników. Ważna jest tutaj rola trenera, który często jest największym autorytetem młodych zawodników.
Innowacyjne obozy piłkarskie SKILLS BOX CAMP 2018
Ostatnim ważnym elementem jest motywacja zawodnika. W przypadku podejmowania aktywności sportowej mamy do czynienia z motywacją wewnętrzną (własna satysfakcja, radość, poczucie stawania się lepszym, chęć rywalizacji) i zewnętrzną (bodźce płynące z otoczenia – oczekiwania rodzica i trenera, system nagród i kar). Optymalna sytuacja jest wtedy, gdy mądrymi decyzjami wzmacniamy motywację wewnętrzną, która jest podstawą funkcjonowania w sporcie. Dzieci, angażując się w sport, mają często inny rodzaj motywacji niż dorośli. Na pierwszym miejscu stawiają zabawę. Stopniowo wraz z rozwojem umiejętności zaczynają czerpać radość z rywalizacji. Pozytywne rezultaty daje przekazanie dziecku wizji sportu jako współzawodnictwa i rywalizacji z samym sobą, rozumianej jako osiąganie coraz lepszych wyników i pokonywanie własnych słabości.
Jednak warto również patrzeć na wszystko całościowo. Współczesne czasy różnią się znacząco od tego co było jeszcze 10-15-20 lat temu. Wraz z czasu, zmieniło się środowisko oraz podejście do sportu. Brak piłki podwórkowej jest dużym problemem w całym procesie szkolenia. Podwórko zawsze zapewniało autonomię decyzji podczas gry, a mnogość i różnorodność sytuacji podczas gry, niesterowanej przez osoby dorosłe czy trenerów, pozwalała budować niezwykle potrzebną w grze antycypację oraz rozwijać kreatywność.
"Młodzi zawodnicy potrzebują swobody działania, aby mogli rozwijać się jako zawodnicy kreatywni. Powinni być zachęcani do sprawdzania swoich umiejętności bez lęku przed niepowodzeniem."
Arsene Wenger
W tym elemencie jest naprawdę sporo do zrobienia. Każdy z nas chce mieć zawodników inteligentnych, kreatywnych, podejmujących trafne decyzje. Żeby to osiągnąć musimy się „wycofać”, musimy pozwolić zawodnikom samodzielnie podejmować decyzje, biorąc pod uwagę fakt, że będą popełniane błędy. Naszym zadaniem jest również budowanie świadomości rodziców, którzy często są nazbyt aktywni podczas meczów czy turniejów. Ważne jest również to, aby wiedzieć, co tak naprawdę motywuje młodych zawodników do treningu i gry w piłkę nożną. Ta świadomość ułatwi nam kreowanie całego procesu treningowego, a także pozwoli zmienić nasze nastawienie.
Paweł Habrat, Mariusz Paszkowski
POZNAJ Football Lab
