MEDALE, PUCHARY.... CZYLI JAK MOTYWOWAĆ, ABY NIE STRACIĆ MOTYWACJI

Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek nad sensem otrzymywania pucharów, medali i innych nagród po każdym turnieju przez Twoich zawodników? Niby dobra rzecz, bo przecież dzieciaki mają frajdę, ale czy rzeczywiście taka forma motywacji sprawdza się na dłuższą metę? Czy niezliczona liczba medali, którą w młodym wieku już posiadają Twoi zawodnicy, rzeczywiście stanowi dla nich jakąś wartość i wspomnienie, czy może jest kawałkiem nic nie wartej „blachy”? „Złote medale nie są tak naprawdę zrobione ze złota. Składają się z potu, determinacji i ciężkiego do odnalezienia stopu – zwanego odwagą” ~ Dan Gable Czy rzeczywiście medale i inne nagrody są i powinny być największym motywatorem młodych i nie tylko młodych zawodników? Jak to jest z tą motywacją i jak motywować, żeby nie stracić motywacji?

Większość z nas jest przekonanych, że najlepszym i najbardziej skutecznym sposobem na zmotywowanie zawodników są nagrody. Młodzi gracze po każdym turnieju są zasypywani medalami, pucharami, które mają ich "bodźcować" i zachęcać do gry. Jednak najnowsze badania nie pozostawiają wątpliwości, że takie zachowanie może przynieść więcej strat, jak korzyści. Dlaczego tak się dzieje? Co sprawia, że niektórzy zrywają się wcześnie rano, aby zdążyć na mecz, podczas gdy inni pomimo nagradzania przez rodziców i trenerów za każde nawet błahe osiągnięcie tracą chęć do gry i radość, jaką im kiedyś dawała?

Za takim zachowaniem stoją aspekty jednego zjawiska - motywacji.

Harry F. Harlow, psycholog z Uniwersytetu Wisconsin przeprowadzając eksperyment, mający na celu odkryć motywację do wykonania przez małpy pewnego łatwego zadania zauważył, że najlepiej i najszybciej wykonywały one zadanie, jeśli było ono dla nich ciekawe i sprawiało im przyjemność.  

I tak oto okazało się, że ważnym, a może najważniejszym motywatorem, oprócz kar i nagród, jest tzw. wewnętrzna motywacja, czyli ciekawość i pasja. Mało tego, nadmiarowe stosowanie nagród i kar powodowało, że małpy uodparniały się na te motywatory i przestawały się starać.

Motywacja rozumiana jako siła napędowa popychająca człowieka do aktywności w konkretnym kierunku może więc być efektem działania zawodnika w zgodzie z własnymi przekonaniami, zainteresowaniami czy wartościami, a jej głównym motorem, tak jak w przypadku eksperymentu Harlowa, będzie wtedy osiągnięcie satysfakcji z podejmowanej aktywności. O takim zawodniku mówimy, że jest zmotywowany wewnętrznie. Czerpie on przede wszystkim przyjemność z samej gry, poszerzania swojej wiedzy i umiejętności, doskonalenia techniki, taktyki, dążenia do mistrzostwa czy pokonywania swoich granic.

Z drugiej strony są zawodnicy, których motywować będą medale, nagrody czy inne korzyści wynikające z uprawiania danej aktywności. Są to osoby zmotywowane głównie zewnętrznie, dla których duże znaczenie będzie miała opinia innych oraz uzyskanie najwyższych zysków i korzyści.

Jednak wiele badań wskazuje, że choć nagrody leżące u podstaw motywacji zewnętrznej mogą pobudzać, to ich działanie będzie krótkoterminowe, a skutkiem ich długotrwałego stosowanie może być spadek motywacji do kontynuowania aktywności w dłuższej perspektywie czasowej.

Daniel H.Pink twierdzi, że najskuteczniejsza jest motywacja, na którą składają się 3 podstawowe elementy: autonomia – czyli możliwość podejmowania własnych decyzji, mistrzostwo – chęć bycia coraz bardziej perfekcyjnym i cel – pragnienie, żeby wykonywać swoją pracę z poczuciem misji, a nie tylko dla zdobycia nagrody. 

Aby zrozumieć istotę skutecznego motywowania warto więc zastanowić się jak motywować oraz nagradzać, aby nie stracić motywacji? Oto kilka wskazówek!

1. POZNAJ GŁÓWNĄ MOTYWACJĘ

Istnieje wiele powodów, dla których ludzie angażują się w sport. Zazwyczaj zawodnicy potrafią wymienić więcej niż jeden motyw.  Badania Gill (2000) pokazały, że dzieci uczestniczą w sporcie zarówno dlatego, że daje im możliwość rozwijania własnych umiejętności oraz szansę zaprezentowania się, jak i ze względu na wyzwania, zabawę i ekscytację. Określ ze swoimi zawodnikami, co motywuje ich do uprawiania sportu i planuj zajęcia tak, by dawały możliwość realizacji tych pobudek.

2. WYZNACZ CELE WSPÓLNIE Z ZAWODNIKIEM

Świetnym narzędziem wzmacniającym motywację jest wyznaczanie celów. Pozwala odpowiednio ukierunkować działanie, skupić się na tym, co ważne dla jego realizacji oraz na bieżąco monitorować postępy. Nic tak nie napędza do działania, jak świadomość, że jest się coraz lepszym.

"Cel ma sens wówczas, gdy pomaga ci rosnąć, a wzrastasz przez zdobywanie go, nie samo osiągnięcie"- Albert Camus

3. BĄDŹ PARTNEREM W ROZWIJANIU PASJI

Znajdź wspólną drogę z zawodnikiem. Wspieraj go w rozwijaniu Waszej wspólnej pasji. Ściśle planuj proces treningowy, ale pamiętaj również o tym, że nawet zawodnicy na poziomie mistrzowskim są bardziej zmotywowani kiedy gra w piłkę sprawia im radość. Trochę „luzu” w treningu, w Twojej postawie i komunikacji na pewno nie zaszkodzi. Niech zawodnik czuje, że jesteś po jego stronie. Niech czuje, że łączy Was pasja. 

4. POZWÓL ZAWODNIKOM DECYDOWAĆ

Pozwól zawodnikom decydować, stwarzaj sytuacje z możliwością wyboru kilku rozwiązań, co nie tylko wpłynie korzystnie na poziom motywacji, ale pozwoli również młodemu graczowi rozwijać kreatywność. Zawodnik, który czuje, że proces treningowy po części należy do niego jest bardziej zmotywowany i zaangażowany.

5. DOCENIAJ NIE TYLKO ZA WYNIK, ALE TAKŻE ZA WYSIŁEK!

Carol Dweck w swoich badaniach pokazuje, że dzieci, które dostawały złote medale za wysiłek, a nie za wynik częściej wybierały testy trudniejsze i lepiej radziły sobie z porażką. Dlatego nagradzaj swoich zawodników głównie za energię oraz zaangażowanie, jakie włożyli w mecz, turniej czy sam trening. Ale czy nagrodą musi być od razu medal?? Może lepiej docenić zaangażowanie swoich zawodników słowami uznania, a medale zostawić na moment kiedy rzeczywiście zrobią „coś” co wymagało ogromu poświęcenia, pracy i determinacji. Niech „medal” ma swoją WARTOŚĆ i WSPOMNIENIA drogi która prowadziła do jego zdobycia. 

6. NAUCZ RYWALIZACJI Z SAMYM SOBĄ

To rywalizacja z samym sobą powinna być motorem napędowym do ciągłej pracy i dążenia do mistrzostwa sportowego. Pokonywanie samego siebie, poprawianie swoich rekordów i bycie coraz lepszym sportowcem. Gra dla samej gry. Czysta przyjemność z robienia tego co kochamy, co jest naszą pasją. Stawanie się lepszym technicznie, taktycznie, pokonywanie własnych granic, zaangażowanie w podejmowaną aktywność i ekscytacja z nią związana! 

„Najtrudniejszą rzeczą do zrobienia jest ciężki trening kiedy nikt nie patrzy” ~ Ray Lewis

7. ODPOWIEDNIO ZARZĄDZAJ NAGRODAMI

Nagrody mają to do siebie, że motywują... jednak na krótko. Przyjemne uczucie związane z otrzymaniem kolejnego trofeum szybko znika, a z czasem, aby je podtrzymać potrzeba coraz więcej. Po pewnym czasie istnieje ryzyko, że ta sama nagroda już nie wystarczy. Aby uzyskać ten sam efekt, będzie trzeba oferować coraz więcej, więcej .... i więcej.

Dlatego nagradzajmy mądrze! Nie dajmy sobie wmówić, że dzieci potrzebują ścian obwieszonych medalami czy półek zastawionych pucharami już za sam fakt, że wzięły udział w zawodach. Nagradzajmy, gdy są ku tego konkretne powody, a wtedy wartość takiej nagrody będzie dużo większa od kolejnego medalu za sam „udział”. Zastanów się ile medali dostałeś Ty jako młody zawodnik i czy rzeczywiście były one niezbędne do podtrzymania Twojej pasji do piłki. Czy nie było tak, że największą nagrodą było zdobycie uznania w oczach kolegów i trenera, a przede wszystkim sama GRA. I nic się w tym temacie nie zmieniło, poza przekonaniem NAS DOROSŁYCH, że „dzisiejsze” dzieci potrzebują czegoś więcej.

„Złote medale nie są tak naprawdę zrobione ze złota. Składają się z potu, determinacji i ciężkiego do odnalezienia stopu – zwanego odwagą” ~ Dan Gable